موقعیت جغرافیایی بر علل انباشت آلاینده‌ها در تهران تاثیر دارد

یافته‌ها و تحقیقات جغرافیایی در تحلیل سینوپتیکی عناصر اقلیمی موثر بر آلودگی هوای شهر تهران نشان می‌دهد که پتانسیل آلودگی هوای تهران در صورت استقرار پرفشار در نیمه جنوبی رشته کوه البرز و روی قسمت‌هایی از رشته کوه زاگرس و همچنین در نواحی شمال شرقی کشور، به شدت افزایش می‌یابد. خبرگزاری میزان- شهر تهران به عنوان مرکز استان تهران و پایتخت کشور از معضل آلودگی هوا رنج می‌برد که این آلودگی تابعی از شرایط مختلف از جمله وضعیت توپوگرافی، ازدیاد جمـعیت، شرایط اقلیمی خاص، تجمع صنایع و .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. است.
آلودگی هوا یکی از پدید‌های مهم و تأثیرگذار است، زیرا عواقب آن به تمامی جوانب زندگی شهری از جمـله خسارت جانی و مالی حاصــله از انواع بیماری‌های قلبی، ریوی و تنفسی و همچنین خسارت ناشی از باران اسیدی تأثیرگذار است. از سوی دیگر، سیمای زشتی که از شهر به نمایش می‌گذارد نیز حائز اهمیت است. چنانچه از بیرون به این شهر بنگریم شهر را در هاله‌ای از هوای سیاه و پر از دود می‌بینیم که از آن به عنوان مه دود فتوشیمیایی یاد می‌شود.

محققان معتقدند؛ شرایط سینوپتیکی عناصر اقلیمی این شهر بررسی شود تا بتوان عللی که آلودگی هوا را ایجاد و یا تشدید نموده‌اند شناسایی شود. به همین منظور داده‌های مورد نیاز شامل داده‌های روزانه مربوط به آلاینده‌های هوا (PM۱۰,O۳,NO۲,SO۲,CO) و همچنین داده‌های مربوط به عناصر اقلیمی مرتبط با شهر تهران است که شامل الگو‌هایی است که این لگو‌های مربوط به روز‌های پاک، سالم، ناسالم و بسیار ناسالم می‌شود که برای هر یک از الگو‌ها به صورت تصادفی چند روز را انتخـاب کرده و از این روز‌ها نقشـه میانگـین در سطـوح مختلف و سطح زمین استخراج شده است.

نتایج حاصله از الگو‌های سینوپتیکی دراین تحقیق، نشان می‌دهد که در روز‌های بسیار ناسالم شهر تهران، شباهت‌های زیادی در نحوه تغییر کمّیت‌های هواشناختی و الگو‌های سینوپتیکی حاکم بر منطقه وجود دارد که مهمترین آن‌ها به شرح زیر است.

کاهش سرعت باد در لایه‌های پایین جو و سطح زمین روی منطقه پایداری هوا در سطح زمین و یا سطوح میانی جو تقویت پرفشار‌های روی منطقه توسط پر ارتفاع‌های سطوح میانی کاهش لایه اغتشاش و افزایش تراکم آلاینده‌ها در سطح زمین، گسترش پرارتفاع جنوب ایران به بخش‌های شمال شرقی و مرکزی کشور که تهران نیز تحت پوشش آن قرار می‌گیرد؛ بنابراین ملاحظه می‌شود که با استفاده از روش تحلیل مولفه‌های اصلی و خوشه بندی می‌توان الگو‌های غالب سینوپتیکی مربوط به روز‌های مختلف سال از لحاظ میزان آلایندگی را طبقه بندی و آن‌ها را در چهار گروه روز‌های با هوای پاک، سالم، ناسالم و بسیار ناسالم خوشه بندی کرد.

نتایج حاصله از مطالعه محققان در خصوص سامانه‌های جوی در زمان رخداد آلودگی هوا در تهران نشان می‌دهد که وقوع این شرایط بستگی زیادی به استقرار پرفشاری در جنوب رشته کوه البرز و پرفشاری در شرق دریا‌ی خزر دارد. همچنین از اطلاعات به دست آمده از تفسیر نقشه‌های میانگین در می‌یابیم که پتانسیل آلودگی هوای تهران در صورت استقرار پرفشار در نیمه جنوبی رشته کوه البرز و روی قسمت‌هایی از رشته کوه زاگرس و همچنین در نواحی شمال شرقی کشور به شدت افزایش می‌یابد.

پس از بررسی‌های انجام گرفته بر روی نقشه‌های ترکیبی، نوبت به نتیجه گیری از اطلاعات حاصله از جداول مربوط به عناصر اقلیمی و شرایط آلایندگی هوای چهار الگوی سینوپتیکی مورد نظر، شامل روز‌های با هوای پاک، سالم، ناسالم و بسیار ناسالم می‌رسد.

طبق این بررسی‌ها می‌توان بیان کرد که به نسبت کاهش میزان بارندگی، رطوبت، فراوانی و میزان سرعت باد‌های سطح زمین؛ میزان آلاینده‌های جو افزایش می‌یابد که این امر خود دلالت بر این واقعیت دارد که دیگر عاملی نیست یا کم است تا بتواند جو را پالایش نموده و ازآلودگی پاک کند. بیشترین میزان آلاینده‌ها همانطور که مشخص است مربوط به روز‌های بسیار ناسالم می‌باشد و در بین تمام آلاینده‌های مورد مطالعه شامل PM۱۰,O۳,NO۲,SO۲,CO بیشترین آلاینده اختصاص به مونواکسید کربن (CO) دارد که همین آلاینده بیشترین سهم را در افزایش شاخص آلودگی هوا (PSI (ایفا می‌کند.

شاخص‌های ناپایداری محاسبه شده در تحقیق حاضر شامل شاخص مجموع مجموعه‌ها (TT) و شاخص (Ki) است. زمانی که میزان‌های محاسبه شده این شاخص‌ها وضعیت پایداری جو را نشان می‌دهد با آلودگی جو روبرو هستیم. این امر نشان دهنده این واقعیت علمی است که در زمان‌هایی که با پایداری هوا مواجه هستیم هوای سطح زمین اجازه صعود پیدا نمی‌کند و همین امر سبب انباشت آلاینده‌های هوا در سطح زمین می‌شود که سنجنده‌های سنجش آلاینده‌های سطح زمین میزان‌های بالایی را نشان می‌دهند که دلالت بر آلودگی جو سطحی دارد.

بیشتر بخوانید:
بارش‌های اخیر پایتخت اسیدی نبود
تغییرات اقلیمی در افزایش آلودگی هوا تاثیر دارد

سید محمد مهدی میرزایی قمی، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم پیشتر درگفتگو با میزان گفته بود که بر اساس مطالعات، تغییرات اقلیمی در شهر تهران، انواع مختلفی از مخاطرات اقلیمی را تشدید می‌کند. تغییرات اقلیمی سبب تشدید پایداری حرارتی و افزایش دوره استیلای پرفشار جنب حاره‌ای بر روی ایران است که موجب تغییر در الگوی بارش می‌گردد. پایداری برودتی نیز که معمولا با وارونگی دما همراه است شدت می‌یابد. این مساله به خصوص برای کلانشهر تهران حائز اهمیت است چرا که از نظر جغرافیایی چندان پالایش پذیر نیست و ساختار شهری، دسترسی به از باد‌های محلی و منطقه‌ای را غیرممکن می‌سازد. بنا بر مطالعات انجام شده، در برخی سال‌ها، در تهران نزدیک به ۲۰۰ روز را با وارونگی دما مواجه هستیم که در ۹۰ درصد موارد، ارتفاع این وارونگی کمتر از ۵۰۰ متر است. در چنین مواردی آلاینده‌های هوا در این ارتفاع محبوس خواهند شد که معمولا در مناطق مرکز و جنوب شهر تهران و در فصول سرد سال شاهد آن هستیم.

محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران پیشتر در گفتگو با میزان در خصوص آلودگی هوای تهران گفت: آلودگی تابع مدیریت شرایط اقلیمی و شرایط توپوگرافی هواشناسی است. میزان انتشار آلاینده آلودگی تهران با توجه به قرار گرفتن در شرایط جغرافیایی خاص و از لحاظ توپوگرافی پایداری هوا و ایجاد آلودگی در این شهر بسیار زیاد است. سالانه حدود ۱۵۰ روز با کمبود نیتروژن یا همان وارونگی دما و هوای آلوده در تهران روبرو هستیم درواقع وقتی وارونگی دما داشته باشیم امکان تخلیه طبیعی از سطح شهر وجود ندارد و آلودگی به علت شرایط جغرافیایی و از طرفی هم به دنبال امکان تجمع آلودگی که ایجاد شده و به صورت چتری بر روی شهر عمل می‌کند و سطح شهر را می‌پوشد.

انتهای پیام/ برچسب ها: محیط زیست تغییرات اب و هوایی

منبع: خبرگزاری میزان

کلیدواژه: محیط زیست تغییرات اب و هوایی بسیار ناسالم عناصر اقلیمی وارونگی دما آلودگی هوای نشان می دهد آلاینده ها آلودگی هوا شهر تهران رشته کوه سطح زمین الگو ها روز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۹۰۱۷۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ترجیح اتوبوس‌های برقی برای چیست؟

حسین احمدی‌کیا،مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوای دانشگاه اصفهان در هم میهن نوشت: توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه اتوبوس‌های شهری، یکی از مهمترین عواملی است که به توسعه شهر‌ها کمک می‌کند؛ زیرا می‌تواند آلودگی هوا، هزینه‌های حمل‌ونقل و مصرف بنزین را کاهش داده و ترافیک را کمتر کند.

طبق قانون حمل‌ونقل عمومی مصوب سال ۱۳۸۶ مجلس، باید تا سال ۱۳۹۰ سهم حمل‌ونقل شهری با اتوبوس و مینی‌بوس به ۴۰ درصد می‌رسید، اما درحال‌حاضر این سهم در تهران و اصفهان کمتر از ۱۰ درصد است که بیش از ۶۰ درصد آن‌ها نیز فرسوده‌اند. بدون احتساب اتوبوس‌های فرسوده، هم‌اکنون تهران و اصفهان به‌ترتیب به ۷ هزار و ۱۲۰۰ اتوبوس نیاز دارند. خرید اتوبوس‌های برقی یکی از راهکار‌هایی است که شهرداری‌های این دو شهر بر آن تاکید دارند.

اتوبوس برقی نسبت به دیزل مزایای زیادی دارد؛ ازجمله می‌توان به کاهش آلودگی هوا و صوت، هزینه پایین تعمیر و نگهداری و ایمنی بیشتر آن‌ها اشاره کرد. هرچند خرید یا جایگزینی این اتوبوس‌ها در بسیاری از شهر‌های دنیا در حال انجام است، اما برای شهر‌های تهران و اصفهان دارای چالش‌هایی است:

هزینه اولیه خرید اتوبوس برقی حدود دوبرابر دیزل است و باید هزینه زیرساخت را نیز به آن اضافه کرد؛ بنابراین خرید اتوبوس برقی در شرایط فعلی کشور باتوجه به کمبود زیاد اتوبوس، قابل تأمل است.

هرچند مصرف انرژی اتوبوس برقی کمتر از دیزل است، اما باید توجه داشت که راندمان نیروگاه‌های اصفهان و تهران ۳۳ درصد است که بخشی نیز در سیستم انتقال برق هدر می‌رود؛ بنابراین مصرف انرژی اتوبوس‌های برقی در این شهر‌ها بیشتر از اتوبوس‌های دیزلی است. آن‌ها برای شهر‌هایی مناسب هستند که بخش قابل‌توجهی از انرژی خود را به‌صورت تجدیدپذیر یا هسته‌ای تامین می‌کنند. این درحالی‌است که در ایران کمبود برق و ناترازی گاز زیاد است و ممکن است به‌دلیل استفاده از اتوبوس برقی، نیروگاه‌ها از مازوت بیشتری استفاده کنند که موجب افزایش بیشتر آلودگی هوا می‌شوند.

باتری اتوبوس‌های برقی باید هر چهار سال تعویض شود که نیمی از قیمت اتوبوس (معادل یک اتوبوس دیزلی) است. آیا شهرداری‌ها توان خرید باتری بعد از چهار سال را دارند؟ باتوجه به وارداتی بودن آن، آیا دولت می‌تواند ارز نوسازی باتری آن‌ها را تأمین کند؟ به‌جای تعویض باتری یک اتوبوس برقی، می‌توان فیلتر ۴۵ اتوبوس دیزل (که اغلب آن‌ها فاقد فیلترند) را تعویض کرد و آلودگی هوا را کاهش داد.

اتوبوس‌های برقی برد کمتری نسبت به دیزل دارند که می‌تواند برای دو شهر بزرگ تهران و اصفهان مشکل‌ساز باشد.

کارایی اتوبوس برقی در آب‌وهوای سرد‌وگرم کاهش می‌یابد که باتوجه به معتدل‌بودن کلانشهر‌های ایران، شاید مشکل جدی نباشد، اما کمبود برق در تابستان و کمبود گاز برای تولید برق در زمستان می‌تواند از چالش‌های مهم باشد. همچنین کارایی اتوبوس برقی با شیب جاده به‌شدت کاهش می‌یابد و بیشتر مناسب شهر‌های مسطح نظیر اصفهان است، اما برای تهران خالی از اشکال نیست.

مطالعه ناوگان اتوبوسرانی شهر لندن نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳ از ۹۰۰۰ اتوبوس شهری، تنها ۱۰ درصد آن برقی است. اگر ۲۵۰۰ اتوبوس برقی به ۳۰۰۰ ناوگان فعلی اتوبوسرانی تهران اضافه شود، تهران با سهم ۴۵ درصدی رتبه اول دنیا در سهم ناوگان اتوبوس برقی را خواهد داشت که قابل تأمل است.

اتوبوس‌های برقی برای شهر‌های ثروتمند توصیه می‌شوند که سرانه تولید ناخالص ملی آن‌ها زیاد است؛ بنابراین باتوجه به شرایط اقتصادی کشور و حتی از منظر آلودگی هوا، استفاده از اتوبوس دیزل یا گازسوز با فیلتر مناسب منطقی‌تر است. اتوبوس‌های دیزلی مجهز به کاتالیست و فیلتر دوده باکیفیت از نظر آلودگی هوا تفاوت چندانی با اتوبوس برقی ندارند. یک فیلتر وارداتی و باکیفیت خوب برای اتوبوس حدود ۴ هزار دلار قیمت دارد که تنها ۳ درصد قیمت اتوبوس جدید است و مدت عمر آن نیز ۴ سال است. باتوجه به وجود منابع گاز طبیعی در ایران، استفاده از اتوبوس گازسوز اولویت بیشتری دارد، زیرا این اتوبوس‌ها ۸۳ درصد ذرات معلق و ۳۰ درصد ترکیبات آلی فرار کمتری نسبت به اتوبوس دیزل منتشر می‌کنند.

هزینه - فایده اتوبوس‌های برقی برای کارشناسان اقتصادی و محیط‌زیست پوشیده نیست و این سوال هست که چطور تصمیم به خرید این تعداد زیاد اتوبوس برقی با این شتاب و این‌همه ابهامات و بدون رعایت اصول اولیه گرفته شده است؟ باید توجه داشت که خرید این حجم از اتوبوس برقی نمی‌تواند به تنهایی به‌عهده شهرداری‌ها باشد، بلکه نیاز به تایید و هماهنگی مقامات بالاتر دارد. درنهایت خرید این تعداد از اتوبوس‌های برقی که هزینه اولیه و تعویض باتری‌های آن‌ها بسیار زیاد بوده و ارزبری زیادی نیز دارد، از منظر اقتصادی و حتی محیط‌زیستی قابل توجیه نیست. باید این مسئله را از دیدگاه توافقنامه ۲۵ ساله ایران و چین بررسی کرد که اطلاعاتی از آن در اختیار عموم نیست.